Tel mee huismussen op 25 en 26 maart

Sinds 2002 wordt er jaarlijks een huismussentelling georganiseerd door Vogelbescherming Vlaanderen. Dit jaar gaat de telling door op zaterdag 25 en zondag 26 maart. Omdat het niet zo goed gaat met de huismussenpopulatie is het van belang om het aantal kolonies in kaart te brengen. Zo kan er effectief iets gedaan worden aan hun achteruitgang.

Hoewel de huismus al een tijd op de eerste plaats prijkt bij het vogeltelweekend, gaat het toch niet zo goed met deze kleine zangvogel. Ze vertoeven graag in de buurt van de mens en eens ze een geschikte plek hebben gevonden om te leven, kan de kolonie zich uitbreiden tot tientallen paren en verschillende generaties op diezelfde plek blijven wonen.

Helaas hebben huismussen het steeds moeilijker om een geschikte nestplaats te vinden of om te schuilen in de winter. Enerzijds door de verstedelijking maar ook door de afname van (kleinschalig) groen. Maar wij kunnen een steentje bijdragen!

Huismussen

Tel tijdens het huismussentelweekend het aantal mannetjes dat je terzelfdertijd in de tuin ziet. Want hoe meer mensen tellen, hoe beter hun aantal in kaart kan worden gebracht. Heb je veel mussen in de tuin? Dan is er in jouw buurt veel groen en water!

Hoe je de huismus kan onderscheiden van de andere mussen en hoe je de mannetjes kunt herkennen, lees je hier.

Huismus (Passer domesticus)

De huismus is een zeer sociale vogel, een standvogel die in de winter niet wegtrekt naar warme oorden maar in onze contreien overwintert. Heb je een voederplek dan maak je zeker kans om huismussen te zien.

Passer domesticus

Hoe kan je de huismus herkennen?

De vogel is 14 à 15,5 cm groot.
Sterk verschil tussen mannetjes en vrouwtjes. Mannetjes zijn donkerder van kleur en hebben een grijze kruin. Hun kin, keel en middenborst (bef) zijn zwart. Het onderlichaam en de wangen zijn grijs en ze hebben roodbruine zijden met een opvallend brede witte vleugelstreep.
Het vrouwtje heeft een eenvoudig lichtbruin verenkleed maar met een herkenbare bleke wenkbrauwstreep.
Mannetjes hebben een forse donkere snavel. Vrouwtjes een lichtere bek.
Ze hebben een kenmerkend geluid. Het getsjilp en gekwetter weerklinkt sterk in groep.

Wat eet de huismus?

Het voedsel van de huismus bestaat voornamelijk uit diverse zaden, granen en insecten. Ze lusten ook broodkruimels, pinda's en vetbollen. Ze eten zowel op de grond als op de voedertafel of vanuit een voedersilo. De huismus pikt ook graag een graantje mee bij de kippen.

Wat kunnen we doen om de huismus te helpen?

Voorzie nestgelegenheid en slaapplaatsen voor de winter. Het zijn kolonievogels die graag met meerdere koppeltjes bij elkaar broeden.
Zorg ervoor dat de mussen onder jouw dak kunnen wonen, eventueel gebruik makend van speciale mussenpannen.
Plant een natuurlijke haag waar ze in de winter kunnen schuilen of laat een gevel met klimplanten begroeien.

Ringmus (Passer montanus)

De ringmus lijkt op de huismus maar leeft vooral in landelijke gebieden met knotwilgen, boomgaarden en hakhout. Je ziet ze minder in de stad. Het zijn holenbroeders en ze hebben natuurlijke holtes of nestkasten nodig om te broeden. Ook dakpannen, spleten en gebouwen of schuren zijn aantrekkelijke plaatsen om een nest te bouwen. Het merendeel van de vogels blijft in het broedgebied, sommige zwerven rond. Hun aantal is de laatste jaren fors afgenomen en ze staan intussen op de Rode Lijst van de Nederlandse broedvogels.

Hoe kan je de ringmus herkennen?

In tegenstelling tot de huismus zijn het mannetje en het vrouwtje van de ringmus gelijkend.
Hun roodbruine kop, lichte wangen en kenmerkend zwarte vlek op de oorstreek onderscheiden hen van hun soortgenoot. Zwarte bef enkel op kin en keel en een bijna doorlopende witte halsband die bij de huismus ontbreekt.
Het geluid dat ze produceren lijkt op dat van de huismus maar is zachter en nasaler, klinkt als 'tsjep'.

Wat eet de ringmus?

Ringmussen bezoeken in de winter de voedertafel maar pikken ook een graantje mee van de grond. Ze eten vooraal strooivoer, onkruidzaden en zonnebloempitten. Ook insecten staan op het menu.

Wat kunnen we doen om de ringmus te helpen?

Door de grootschalige landbouw is hun natuurlijk leefgebied bedreigd. Houtwallen en natuurlijke heggen zijn grotendeels uit het landschap verdwenen. Hierdoor is er een voedseltekort en een gebrek aan nestgelegenheid.
Plant een natuurlijke inheemse haag zoals meidoorn of liguster. Hang nestkasten op in de tuin (soortgelijke kasten voor koolmees) en biedt voedsel aan zoals zaden en zonnebloempitten.
Ruim de tuin niet al te netjes op en laat een hoekje met wilde planten staan. Zorg voor biodiversiteit in je omgeving.

Heggenmus (Prunella modularis)

De naam heggenmus klinkt wel als een mus maar dit vogeltje behoort eigenlijk tot een andere familie en is dus niet verwant aan de huis- of ringmus. Het is een onopvallend vogeltje die je veelal solitair aantreft. Je ziet hem nu en dan in de tuin voorbij trippelen tussen de vegetatie. Hij zal niet snel een bezoekje brengen aan de voedertafel maar zoekt zijn voedsel liever op de grond. Een eeuw geleden trof je de soort voornamelijk aan in bossen, nu is dit vooral in tuinen in steden en dorpen. Ze hebben een voorkeur voor plekjes met veel struiken, houtwallen en heggen.

Hoe kan je de heggenmus herkennen?

De vogel is 13 tot 15 cm groot.
Het mannetje en het vrouwtje zijn gelijkend. Ze hebben een donkere puntige snavel, een blauwgrijze kop en borst met gestreepte flanken. De tekening van de rug doet denken aan die van de huismus.
Zijn zang is opvallender dan zijn voorkomen. In het voorjaar zingt het mannetje een helder lied met haastig op en neer gaande tonen, vaak vanuit de top van een boom of struik.

Wat eet de heggenmus?

Deze vogels eten vooraal insecten die ze op de grond en tussen de beplanting zoeken. In de winter vullen ze hun dieet aan met zaden.

Wat kunnen we doen om de heggenmus te helpen?

Zoals vele dieren heeft ook deze vogel geen baat bij een strakke en verharde tuin. Bouw aan een vogelvriendelijke tuin waar de heggenmus terecht kan. Richt hem in met struiken en heggen afgewisseld met open plekken. Kies voor een alternatieve waterdoorlatende verharding waar insecten kunnen leven.
De heggenmus profiteert mee van de voederplaats die je inricht voor andere vogels. Ze pikken de graantjes op die anderen op de grond laten vallen op voorwaarde dat de voederplek voldoende beschut staat. Je kan ook wat voer strooien nabij een struik of dichte beplanting.
Ze maken hun nest in struiken of heggen en niet in nestkasten.