Hoe kan je een uitgeputte hommel helpen?

In België en Nederland zijn de seizoenen nog goed voelbaar. Zomers zijn doorgaans warm en winters koud, soms met periodes van vorst. In de winter zijn er dan ook amper bloeiende planten te vinden en in elk geval te weinig om alle insecten van voldoende nectar te voorzien. Om die reden gaan insecten in winterslaap, ook hommels.

Hommel Hommels zijn wilde bijen met een sterke beharing. Als ze door de tuin vliegen vallen ze meteen op door hun gestalte en hun brommend geluid. De koningin is nog een maatje groter dan de werkster en krijgen we ook het eerst te zien in het voorjaar. Het zijn sociale wezens die zelden mensen aanvallen om te steken. Je hoeft van hen dus geen schrik te hebben. Een nest hommels bestaat uit een koningin en werksters die samen aan een nest bouwen. Enkel de koningin legt eitjes en de werksters helpen haar om de nakomelingen groot te brengen.

De jonge koninginnen die in de zomer geboren zijn, verlaten het nest, leggen een voedselvoorraad aan en zoeken een plaats om te overwinteren. Dit kan een oud muizennest zijn, een stuk dood hout, in de composthoop of gewoon in een holletje in de grond. Overwinteringsplekken liggen vaak in de schaduw waar de temperatuur koeler is maar constanter.

Door hun sterke beharing zijn ze beter bestand tegen lage temperaturen. Vanaf februari, als de eerste zonnestralen verschijnen, komen de eerste koninginnen uit hun winterslaap. Ze gaan dan onmiddellijk op zoek naar nectar om terug aan kracht te winnen. Maar op dat moment is het voedselaanbod nog vrij schaars. Voorjaarsbloeiers zoals krokussen en sneeuwklokjes zijn op dat moment van levensbelang. Plant ze dus maar volop in jouw tuin! In de vrije natuur leveren onder andere bloeiende wilgenkatjes de eerste nectar.

Krokussen

Hoe raakt een hommel uitgeput?

Hommels gaan na hun diepe winterslaap op zoek naar een geschikte plaats om een nieuwe kolonie te stichten. De nestplaats bevindt zich bij voorkeur op een goed beschutte plek waar het warm en droog is en een plekje waar ze zich goed schuil kunnen houden. Hierin legt de koningin, die voor de winter bevrucht is, haar eerste eitjes waaruit al gauw larven komen. Om de larven groot te brengen, gaat de hommel volop op zoek naar nectar en stuifmeel. De eerste weken na de winterslaap vragen dan ook heel veel energie van haar. Als het voedselaanbod dan te schaars is en de buitentemperatuur te laag is om haar vleugels op te warmen, kan de hommel uitgeput raken.

Hommels kunnen enkel vliegen als hun vleugelspieren voldoende zijn opgewarmd. Om te kunnen vliegen moeten de vleugels 30°C hebben. Als het ’s nachts flink vriest dan raken ze moeilijk opgewarmd en verliezen ze teveel energie om nog te kunnen vliegen. Je ziet ze dan ook vaak uitgeput op de grond zitten of schuilend in een krokus.

Hoe kan je helpen?

Hommel zoekt nectar in krokussen Hommels zijn nuttige insecten die we dus best een handje helpen als ze het moeilijk hebben. Zie je een lusteloze hommel in de tuin dan kan je hem helpen door het volgende te doen:

Maak wat suikerwater door een halve theelepel suiker op te lossen in een eetlepel lauw water. Roer tot de suiker is opgelost. Geef geen honing want honing kan ziekteverwekkers bevatten die niet schadelijk zijn voor de mens maar wel voor de hommel.
Neem de hommel heel voorzichtig op met een papiertje of gewoon op jouw hand. Als je de hommel met zachtheid behandeld zal hij zeker niet steken.
Leg een druppel op jouw hand en laat de hommel van het suikerwater drinken. De hommel zal terug energie krijgen en weg vliegen.
Je kan de hommel ook even in een doosje met wat hooi zetten en de doos op een beschutte maar niet verwarmde plek plaatsen, bijvoorbeeld in de garage, serre of koude bak. Voorzie ook een schaaltje met een klein beetje suikerwater, voldoende voor de hommel om op kracht te komen maar niet teveel zodat de hommel niet kan verdrinken. Zo kan je ook hommels helpen die nat zijn geworden door de regen. Laat de hommel terug vrij als hij is opgewarmd en opnieuw actiever wordt.
Creëer een tuin die aantrekkelijk is voor insecten, niet al te netjes opgeruimd en met voldoende bloeiende planten die nectar opleveren, ook al vroeg in het voorjaar.

Voorzie een kunstnest in de tuin

Wil je de hommel nog meer helpen dan kan je een kunstnest integreren in de tuin. Er zijn verschillende modellen verkrijgbaar, gaande van ondergrondse tot bovengrondse modellen of je kan er natuurlijk zelf eentje bouwen.

Plaats het hommelhuis op een warme en droge plek maar niet in de felle zon. Kies een plaats nabij een bloeiende border of haag zodat er voldoende voedsel in de buurt te vinden is. Voorzie nestmateriaal zoals een oud muizennest, gedroogd gras of mos.

Denk ook aan de andere wilde bijen

Heb je een insectenhotel voor solitaire bijen in de tuin staan waar nog maar weinig activiteit te zien is? Dan is het misschien tijd om jouw oude bijenhotel te vernieuwen. Na twee à drie jaar zijn ze doorgaans aan vervanging toe. Het hout is gescheurd en beschimmeld en niet meer aantrekkelijk als nestplaats voor bijen.

Gooi het hotel niet zomaar weg maar zet het op een schaduwplek in de tuin zodat de laatste bewoners het nest kunnen verlaten maar er geen nieuwe bijen het hotel nog zullen opzoeken.