Olijfboom verzorging

Olijfboom en zijn olijven, olijfolie,...

Olijfboom: Olea europeae
Olijffamilie: Oleaceae (loofbomen)

Habitat: Oorspronkelijk werden de wilde olijfbomen reeds ruim 1000 jaar voor Christus aangewend door de Joden. De godin Athena bracht de boom mee naar de stad, waarna deze later naar haar werd vernoemd Athene (Griekenland).
De boom stond indertijd voor vrede en wijsheid. Van nature komt de boom vanuit het oostelijk deel van de Middellandse Zee en is nu over de ganse wereld terug te vinden.

Soorten olijfbomen:

de wilde: Olea europeae ssp. sylvetris en oleaster en cuspidata.
de gecultiveerde: Olea europeae sativa

Origineel zijn er een 30 tal soorten met weinig interessante eigenschappen, maar tegenwoordig zijn er 80 gecultiveerde soorten die voor allerlei toepassingen worden gebruikt. Voor het maken van zeep, lotions, massageolie, ...
De olijfboom is één van de oudst gecultiveerde bomen ooit.

De bloem en vrucht:
De bloemen hebben een witte tot gele kleur en worden bevrucht met een zeer klein percentage. De bloeiperiode is omstreeks mei. De uitgegroeide vrucht is dan uiteindelijk de olijf.

We onderscheiden volgende olijven:

de groene ofwel onrijpe exemplaren.
de purpere (op punt voor te eten)!
de zwarte olijf die overrijp is.

Bladvorm:
Bladeren staan tegenover elkaar ingeplant en zijn lang en smal. (Lancetvormig). Ze voelen stug en leerachtig aan. De kleur van het blad neigt naar grijsgroen.
De olijfboom is een wintervaste plant normaal en behoudt zijn blad de hele winter door. Doch er zijn nochtans enkele soorten die hun blad verliezen.
Het telen gebeurt volgens de stekmethode, daar de pitten zeer moeilijk te ontkiemen zijn door de harde pitwand eromheen. Stekken geeft ook altijd succes, de eigenschappen van de moederplant blijven bewaard en je weet wat je kan verwachten bij de uitgroei!

Stek in 1/2 compost 1/2 wit zand om rotting tegen te gaan.
Vervolgens matige watergiften geven en de stekgrond vochtig houden, doch niet nat.
Plant de boom steeds op een zeer zonnige standplaats en bij meerdere exemplaren kun je best rekening houden met de aanvoerende wind(richting).
Groei: Een volwassen exemplaar kan uiteindelijk 12 meter hoog worden, maar gecultiveerde soorten worden eerder laag gehouden om een vlotte pluk te bewerkstelligen. Een platte brede kruin is dan het resultaat.

Voorzie altijd een goed gedraineerde bodem voor de afwatering.

Bemesten:
Geen belangrijke bemestingen toepassen, schrale bodems geven vaak het beste resultaat tot bloemzetting en vruchtzetting. Wat wel aan te raden is, is een gift van kalium en kalk, daar deze zorgen voor betere en smakelijkere vruchten die langer houdbaar zijn.

Onderhoud: hou de boomspiegel vrij van onkruiden en schoffel met regelmaat.

Snoei het eerste jaar op maximaal 3 tot 5 gesteltakken en bouw deze op tenzij je vormsnoei aanneemt.
Verwijder zieke takken en vruchten door het jaar heen.
Vervolgens gaan we het 2de en 3de jaar enkel de waterloten (= kaarsrecht omhoog staande jonge scheuten) en naar onder hangende takken wegsnoeien.
Vermijd wel zware snoei tijdens bloemzetting en of vruchtzetting.

Olijfboom overwinteren

De winterhardheid is o.a. afhankelijk van de leeftijd, de locatie van opgroei en van de cultivar.
Bij planten die in de winter buiten blijven wordt wel aangeraden om vanaf -7°C de planten met vliesdoek of speciale beschermhoezen te beschermen tegen de vorst en de uitdrogende en koude oostenwind. Zeker jonge boompjes hebben in de winter extra bescherming nodig.

Olijfboom in kuip VOOR en NA het inpakken met een thermobeschermhoes (ingezonden door tevreden gebruiker Dhr. H. van der Linden)

Reuze plantenhoes voor olijfbomen en andere matig vorstgevoelige planten tot 3,5 m hoog en 2,5 m doorsnede.

Ziekten en plagen:

De olijfvlieg (fruitvlieg) ofwel Bactrocera oleae. Enkel in de mediterrane streek en wordt verhindert door feromoonstrips op te hangen (lokmiddel).
Kroonrot.
Phytophtora
Verticillium en kankers , Pseudomonas syringae....

Weetjes:

Olijfbomen kunnen erg oud worden, soms wel een paar honderd jaar. (Er bestaan exemplaren van 1000 jaar).
Onderstammen van wilde bomen worden veredeld door te enten met verbeterde soorten. Ze doen dit om bepaalde ziekten uit te sluiten en olijven van betere kwaliteit te produceren.
Het duurt dan nog eens een 5 jaar tot enige olijven kunnen geplukt worden.
De boomwortels gaan zeer diep de grond in, dit geeft de boom de mogelijkheid te overleven bij langdurige droogteperiodes.
Een halve kilo (pers)olijven levert ± 100 ml bruikbare tafelolie.
Verbruik de olie binnen het jaar en bewaar deze op kamertemperatuur op een donkere plaats.
De olijfboom gedijt makkelijk tot op 1000 meter hoogte.
De olijfpluk is erg intens en gebeurt nog steeds met de hand, door gebruik te maken van lange stokken kloppen ze vervolgens op de takken zodat de rijpe olijven eraf vallen. Deze vallen dan op een groot spandoek die de olijven opvangt zonder te beschadigen.
Soorten olie: Extra virgin wordt gewonnen bij de eerste koude en mechanische persing (Dus zonder te verwarmen).
Virgin = bij mogelijke 2de persing koud en mechanisch.
gewone olijfolie = vaak een mengeling van olie gedaan door verscheidene lokale boeren.
Toepassingen en bereidingen: Salade Niçoise

Gezondheid:

Zoals geweten is eerste persing van olijfolie primordiaal voor ons lichaam. Ze bevat een bron van onverzadigde vetzuren en anti-oxydanten, die we meestal te weinig tot ons nemen. Goed voor mensen met te hoge 'slechte' cholesterol.

#840